Πανελλήνια Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, Φροντιστών και Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας
Περιγραφή και φιλοσοφία
Στα πλαίσια του οράματος για την αυτονόμηση των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, ο Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ. Ν. Σερρών διοργανώνει Ετήσια Πανελλήνια Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας – Φροντιστών και Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας ποικίλης θεματολογίας.
Κυρίαρχος στόχος των Σεμιναρίων Ψυχική Υγείας είναι η αυτοοργάνωση, η αυτο-διαχείριση και η αυτο-εκπροσώπηση των ληπτών μέσω της επιμόρφωσης, της κινητοποίησης και της δικτύωσης που αποκτούν συμμετέχοντας σε αυτά. Έχοντας τα παραπάνω εφόδια οδηγούνται σταδιακά στη δημιουργία και την ενδυνάμωση ενός Πανελλαδικού Κινήματος Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας.
Στόχος των σεμιναρίων
Τα Ετήσια Πανελλήνια Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας-Φροντιστών και Επαγγελματιών στοχεύουν κυρίως στην εκπαίδευση των συμμετεχόντων σε μείζονα θέματα ψυχικής υγείας, στην ενδυνάμωση του Κινήματος των Οικογενειών και την αυτοοργάνωση ενός Πανελλαδικού Κινήματος Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας
Οι σημαντικές αιτίες πίσω από την ανάπτυξη σεμιναρίων
Τόσο η σύλληψη των Σεμιναρίων για την Ψυχική Υγεία όσο και η αναγκαιότητα υλοποίησης τους, προέκυψαν από τα ίδια τα καταστροφικά κενά και τις ουσιαστικές ανάγκες στο χώρο της ψυχικής υγείας. Οι τρομακτικές ελλείψεις των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και η εξασθένηση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, το ιατροκεντρικό μοντέλο και το ιεραρχημένο σύστημα υγείας με τον πάσχοντα στο κατώτατο επίπεδο είναι μόνο μερικά από τα σύγχρονα προβλήματα.
Παράλληλα, ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η τάση παραγκώνισης της οικογένειας από τη διαδικασία της ανάρρωσης του ψυχικά ασθενούς, η αναγκαιότητα της ενδυνάμωσης του κινήματος των οικογενειών, η πάντα ελλιπής ενημέρωση της ευρύτερης κοινωνίας σχετικά με θέματα που άπτονται της ψυχικής υγείας και η παραπληροφόρηση της από τα ΜΜΕ.
Ακόμη, η διαιώνιση του κοινωνικού στίγματος και η συνεχής παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ληπτών εντός και εκτός του συστήματος ψυχικής υγείας, ο κοινωνικός και επαγγελματικός αποκλεισμός τους, η δημιουργία αυτο-στίγματος, το αίσθημα αναπηρίας που καλλιεργεί το κράτος και η πολιτεία με τις νομοθετικές ρυθμίσεις της, και κυρίως το μόνιμο λάθος της ψυχιατρικής είναι ζητήματα που απασχολούν έντονα.
Το συνεχές εκτόπισμα του ίδιου του λήπτη υπηρεσιών ψυχικής υγείας, που αντί να τίθεται στο προσκήνιο, μετατρέπεται σε έναν άβουλο κομπάρσο που απλώς παρακολουθεί τις εξελίξεις, δεχόμενος τους κραδασμούς του συστήματος ψυχικής υγείας, είναι ακόμη ένας από τους σαφείς κοινωνικούς λόγους της δράσης αυτής.
Ο Αντίκτυπος των Σεμιναρίων
Η πρωτοτυπία της δράσης στηρίζεται στο γεγονός ότι τα Ετήσια Πανελλήνια Εκπαιδευτικά Σεμινάρια για την ψυχική υγεία αποτελούν ξεκάθαρα μια νέα προσέγγιση στην ανάρρωση και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση των ψυχικά ασθενών, στην προώθηση της ψυχικής υγείας και τον αποστιγματισμό των ψυχικών διαταραχών. Επίσης, ίσως για πρώτη φορά στα ψυχιατρικά δρώμενα της χώρας μας επιχειρείται η από κοινού εκπαίδευση όλων των εμπλεκόμενων μερών στη θεραπευτική διαδικασία, με τελικό σκοπό την επίτευξη μιας ισχυρής και σφυρηλατημένης συμμαχίας που θα προωθήσει ουσιαστικά την ανάρρωση των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία.Η ζωτικότητα αυτών των αναγκών ενισχύεται ακόμα περισσότερο από τη ραγδαία αύξηση της εμφάνισης διαφόρων ψυχικών νόσων στο γενικό πληθυσμό, λόγω κυρίως των τρεχόντων κοινωνικών-οικονομικών συνθηκών που επικρατούν στη χώρα μας. Έτσι, η φιλοσοφία των Σεμιναρίων για την Ψυχική Υγεία είναι να δοθούν σταδιακά στους ίδιους τους λήπτες οι απαραίτητες γνώσεις, τα βασικά εφόδια και τα χρήσιμα εργαλεία για μια ουσιαστική εμπλοκή τους σε ό,τι τους αφορά, ώστε να πάρουν τελικά τη θέση που δικαιωματικά τους ανήκει!
Πεδίο Δράσης
Η δράση οργανώνεται στα πλαίσια της προώθησης της ψυχοκοινωνικής/επαγγελματικής αποκατάστασης, της ανάρρωσης και της αυτοσυνηγορίας των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Υλοποιείται σε Πανελλαδικό επίπεδο και απευθύνεται σε λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, σε μέλη των οικογενειών-φροντιστών τους και σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας από όλη τη χώρα, κατόπιν κατάθεσης έγγραφης αίτησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος προκειμένου να συμμετέχουν στα Ετήσια Πανελλήνια Εκπαιδευτικά Σεμινάρια. Οι συμμετέχοντες είναι μέλη διάφορων συλλόγων, δομών, υπηρεσιών ή οργανώσεων για την ψυχική υγεία.
Αντίκτυπος των Σεμιναρίων
Στα πλαίσια των Ετήσιων Πανελλήνιων Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων για την ψυχική υγεία, λήπτες, μέλη των οικογενειών τους και επαγγελματίες ψυχικής υγείας από διάφορες υπηρεσίες, δομές ή οργανώσεις ψυχικής υγείας ανά την Ελλάδα, έχουν πλέον την ευκαιρία να εκπαιδευτούν σωστά και να ενημερωθούν έγκυρα από κατάλληλα εκπαιδευμένους επιμορφωτές και έγκριτους επιστήμονες του χώρου, σχετικά με διάφορα θέματα που άπτονται του δίπολου ψυχική υγεία-ψυχική ασθένεια.
Για πρώτη φορά ίσως στα δρώμενα της ψυχιατρικής οι ειδικοί ψυχικής υγείας εγκαταλείπουν τον ρόλο της “αυθεντίας”, συνεργάζονται επί ίσοις όροις με τους εξυπηρετούμενους τους, εκπαιδεύονται από κοινού και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Έτσι, οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να έρθουν σε προσωπική επαφή και να αναπτύξουν ιδιαίτερα δυναμικά συνεργασίας, τόσο μέσα στα πλαίσια των βασικών θεματικών του κάθε Σεμιναρίου, όσο και μέσω της εμπλοκής τους στην κοινωνική συνδιαλλαγή. Κοινός άξονας σύνδεσης τους αποτελεί το βίωμα του ψυχικού πόνου και η επιθυμία ανάρρωσης από αυτόν.
Μέσω της επιμόρφωσης, της ενεργοποίησης και της δικτύωσης μεταξύ τους επιτυγχάνεται τελικά η ουσιαστική ενδυνάμωση των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας που αποτελεί και το βασικότερο στόχο των Πανελλαδικών Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων. Άλλωστε, η προσωπική και κοινωνική ενδυνάμωση του κάθε ψυχικά πάσχοντα είναι αποδεδειγμένα η μόνη διαδικασία που εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την πλήρη ψυχοκοινωνική του αποκατάσταση και την πραγματική του κοινωνική ενσωμάτωση. Παράλληλα, θέτει τις βάσεις για την αυτονόμηση, την αυτοοργάνωση, την αυτοδιαχείριση και την αυτοεκπροσώπηση του στον κοινωνικό διάλογο σχετικά με τα θέματα που τον αφορούν, χωρίς αυτά να προαποφασίζονται ερήμην του.
Οι μέχρι τώρα ποιοτικές και ποσοτικές αξιολογήσεις των Σεμιναρίων και των επιμέρους εργαστηρίων τους επιβεβαίωσαν ότι αυτά πέτυχαν την ικανοποίηση των βασικότερων σκοπών τους με απόλυτη επάρκεια. Τα Σεμινάρια έδωσαν ήδη το έρεισμα και αποτελούν κοιτίδα σύστασης ομάδων ή συλλόγων αυτοβοήθειας και αυτοσυνηγορίας στον τόπο καταγωγής των συμμετεχόντων, με αποτέλεσμα να αναπτύσσεται σταδιακά ένα ισχυρό δίκτυο σε όλη τη χώρα που μελλοντικά με τον κατάλληλο συντονισμό μπορεί να διαμορφώσει ένα δυναμικό Πανελλαδικό Κίνημα Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας.
Ένα κίνημα που θα είναι σε θέση να παίξει θεσμικό ρόλο στα συλλογικά όργανα λήψης αποφάσεων στο χώρο της ψυχικής υγείας, να συμμετέχει ενεργά σε εκδηλώσεις ενημέρωσης της κοινότητας και να εμπλέκεται δυναμικά στην ουσιαστική διεκδίκηση και προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ισονομίας, της ισότητας και της ίσης μεταχείρισης των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας. Παράλληλα, το κίνημα συμβάλλει με πολλαπλό τρόπο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ψυχικά ασθενών, στη δημιουργία ενός πιο ευχάριστου και ποιοτικότερου μέλλοντος και κυρίως στη διαμόρφωση μιας αληθινά ανθρώπινης κοινωνίας.
Ιστορικό της Δράσης
Μέχρι σήμερα, ο Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ. Ν.Σερρών οργάνωσε και υλοποίησε 5 Ετήσια Πανελλήνια Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, Φροντιστών και Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας με τους παρακάτω τίτλους:
- 1ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο: «Παίρνουμε τη ζωή στα χέρια μας» (Σέρρες, 17-20 Νοεμβρίου 2009)
- 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο: «Ο δρόμος προς την Κοινότητα: Το προνόμιο της Συνηγορίας-Αυτοσυνηγορίας και της Δικαιοπραξίας» (Σέρρες, 1-4 Οκτωβρίου 2010)
- 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο: «Η Δυσκολία της Επικοινωνίας: Μείζον θέμα στην Ανάπτυξη Υγιών Διαπροσωπικών, Κοινωνικών και Εργασιακών σχέσεων» (Σέρρες, 16-19 Νοεμβρίου 2011)
- 4ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο: «Η Ψυχοκοινωνική και Επαγγελματική Αποκατάσταση ως Αντίβαρο της Ανάρρωσης» (Σέρρες, 15-19 Οκτωβρίου 2012)
- 5ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο: «Από το Όραμα στην Πραγματικότητα» (Σέρρες, 6-10 Οκτωβρίου 2013)